Beleid

Een goed pedagogisch klimaat zou aan de basis moeten staan in de sport. Alle kinderen moeten zich overal kunnen ontwikkelen, plezier kunnen beleven aan sport en actief kunnen zijn onder professionele begeleiding en met oog voor hun specifieke kwaliteiten en aandachtspunten.

De NLsportraad signaleert dat een pedagogisch sportklimaat nog lang niet overal vanzelfsprekend is in de Nederlandse sport. Daarom wil de raad, zoals beschreven in het Werkplan 2021-2024: Sport in het systeem, een advies uitbrengen over het (verbeteren van het) pedagogisch klimaat in de sport.

Op de website van de Nederlandse Sportraad staat meer informatie

Positieve sportcultuur is een van de vijf kernthema’s in het in 2018 gesloten Nationaal Sportakkoord: Sport Verenigt Nederland. Primair uitgangspunt van het deelakkoord positieve sportcultuur is dat mensen op een veilige, eerlijke en zorgeloze manier met elkaar moeten kunnen sporten. En dat plezier in sport een belangrijk fundament is voor een leven lang sporten.

Op de website lees je meer over de achtergrond van het thema en de ambities. Ook vind je praktische tools en voorbeelden. Doel is dat sportaanbieders aandacht hebben voor positieve sportcultuur. Met als resultaat kinderen en jongeren langer aan de sport te binden. Bijvoorbeeld door het plezier en welzijn van kinderen bij sportbeoefening prioriteit te geven boven het winnen. 

Het Mulier Instituut monitort het sportakkoord: ‘Van een veilig sportklimaat naar een positieve sportcultuur’.

De KNVB en de KNGU hebben de handen ineengeslagen en hebben een nieuwe pedagogische visie ‘Het kind centraal’ ontwikkeld.

De regisseur pedagogische visie vanuit de KNVB en de KNGU, Marit Gijsbers, legt in dit artikel meer uit over de visie.

In opdracht van de KNGU heeft Jelle Jolles een advies geschreven met als titel ‘De jonge sporter en zijn ontplooiing.’

De KNHB heeft een visiedocument ontwikkeld over de ontwikkeling van hockeyers. In het document vind je een uitgebreide toelichting en wetenschappelijke onderbouwing van de zes uitgangspunten. Op de website vind je nog meer informatie.

In een aantal gemeenten is positieve sportcultuur onderdeel van het gemeentelijk beleid.

> Programmaplan gemeente Amsterdam ‘Werken aan een positieve sportcultuur’
> Actieplan gemeente Den Haag ‘Een positieve sportcultuur’

Een clubkadercoach ondersteunt de trainers en coaches van een sportvereniging. Bijvoorbeeld met het motiveren van jeugdsporters en het werken aan een positief sportklimaat op de club. Steeds meer gemeenten zetten de clubkadercoach in. 

Wat doet een clubkadercoach? NOC*NSF legt in dit artikel uit wat een clubkadercoach doet en welke opleiding of scholing nodig is om de taken goed uit te kunnen voeren.

Hoe start je als gemeente met de inzet van een clubkadercoach? Lees meer in dit artikel. 

Sinds januari 2019 nemen meer dan 50 verenigingen deel aan het project Proeftuinen Clubkadercoaching. Deze verenigingen zijn verspreid over twaalf gemeenten en acht sportbonden. De proeftuinen hebben kennis, inzichten en ervaring opgeleverd. Kenniscentrum Sport & Bewegen zette de uitkomsten op een rij. 

Clubkadercoaching blijkt een goede manier om te werken aan een positieve sportcultuur bij de deelnemende verenigingen. Uit de projectmonitor die door NOC*NSF is uitgevoerd, blijkt dat het plezier van trainers is toegenomen (63% naar 87%). Nóg belangrijker is dat het plezier van sporters fors is gestegen (68% naar 88%).

Gemeenten hebben een aantal wettelijke taken rondom opgroeien en opvoeden die voor een groot deel gekoppeld zijn aan het Centrum Jeugd en Gezin (CJG). Tegelijkertijd hebben zij een stimulerende en faciliterende rol naar bewoners en organisaties die contact hebben met kinderen, jongeren en ouders. Gemeenten hebben dus – zij het indirect – een grote invloed op het opvoeden en opgroeien in de buurt. 

Uit het onderzoek dat DSP-groep deed in vijftien uiteenlopende wijken in Nederland, komt naar voren dat gemeenten – meer nog dan zij nu in de regel doen – het pedagogische klimaat kunnen versterken door de pedagogische mogelijkheden en meerwaarde van reguliere organisaties als scholen, sportverenigingen, zelforganisaties en welzijnswerk te benutten en deze organisaties te stimuleren een structurele bijdrage te leveren aan een positief opvoedklimaat.

In deze factsheet vind je praktische voorbeelden, tips en ideeën om de pedagogische rol van jouw gemeente te versterken. Aan bod komen: samenwerking regisseren, CJG benutten, de pedagogische rol van reguliere organisaties stimuleren en faciliteren, aandacht geven aan de fysiek-ruimtelijke opvoedomgeving en eigen kracht en verantwoordelijkheid stimuleren.

Sportclubs worden steeds vaker als opvoedmilieus gezien. Op de sportclub worden normen en waarden overgedragen, wordt geleerd om te gaan met winst en verlies, en wordt kinderen geleerd samen te werken en afspraken na te komen. Een sociaal veilig en positief sportklimaat is daarom erg belangrijk. Een pedagogisch sportklimaat heeft als doel iedereen in de sport, van bestuurslid tot vrijwilliger, van kennis te voorzien om tot een pedagogisch sportklimaat te komen.

Een pedagogisch sportklimaat bestaat uit vier delen. In deel I wordt het thema pedagogiek (inclusief sociale veiligheid) in de sport uiteengezet. In deel II staat de pedagogische trainer centraal. In deel III wordt de sportclub als geheel in beschouwing genomen. In deel IV wordt een brug geslagen tussen de sportclub en haar omgeving (denk hierbij aan de samenwerking tussen sportclubs en politie, justitie, jeugdzorg of onderwijs).

In het online studiemateriaal bij de uitgave is aanvullende informatie te vinden.

Een pedagogisch sportklimaat is geschreven voor studenten aan diverse (pedagogische) sportopleidingen, zoals Sportkunde, Lerarenopleiding Lichamelijke Opvoeding, Sport & Bewegen, en op sport gerichte managementstudies. Daarnaast is het boek zeer geschikt voor diegenen die zich in het beroepsveld van sportclubs bewegen, zoals verenigingsadviseurs en buurtsportcoaches.